Quạt (phiến, thiết phiến) là một trong 18 loại binh khí võ thuật cổ truyền Việt Nam, thường được các nữ võ sinh sử dụng trong biểu diễn rất đẹp mắt cũng như để phòng thân rất hữu hiệu.
Bài võ sử dụng cây quạt đã truyền từ nhiều đời cho đến ngày nay. Trong thực tế chiến đấu xưa kia thì cách chế tạo quạt dùng trong võ thuật cũng rất khác với cây quạt thông thường. Quạt dùng trong chiến có nan quạt được làm bằng kim loại (nhôm cứng, sắt…) trọng lượng vừa tay người sử dụng và mặt quạt bằng lụa, cho nên nó có tên gọi đầy đủ khác là Thiết Phiến.
Có nhiều loại quạt được sử dụng trong võ thuật như quạt sắt, quạt lụa, quạt giấy, quạt tre để phù hợp với từng đối tượng sử dụng.
Theo Tiến sĩ - Võ sư Hồ Tường (môn phái Võ lâm Tân Khánh – Bà Trà) thì thông thường môn sinh ở bậc huấn luyện viên trở lên và thường ở độ tuổi trưởng thành mới được truyền dạy và luyện tập với thiết phiến. Bởi vì ở lứa tuổi và trình độ võ học nói trên, người học mới ý thức được cây quạt lúc này không chỉ là một vật dùng hàng ngày mà còn trở thành một loại binh khí, cũng có những đòn thế, cách vận dụng trong chiến đấu, phòng thân hữu hiệu để từ đó có sự tôn trọng, tập trung luyện tập loại binh khí ngắn xuất phát từ vật dụng cá nhân.
Quạt được xếp vào hàng binh khí ngắn với những lợi thế nhất định, bởi vì các nan quạt bằng sắt vừa có thể gạt đỡ sự tấn công của đối thủ khi sử dụng binh khí dài hay ngắn nào, cũng như phản công hiệu quả, gây sát thương đối thủ ỡ những vị trí cây quạt sắt đánh vào. Ngoài ra, mặt quạt khi xòe ra tạo thành hình nửa vòng tròn, cho nên vừa có khả năng đỡ, gạt, vừa trở thành bề mặt để tấn công đối thủ. Sự đa dạng trong cách triển khai sử dụng như khi xòe ra hay gấp quạt vào đều có thể gạt, hất, đỡ, che chắn, bạt ngang, hộ vệ toàn thận hiệu quả, linh hoạt.
Binh khí thiết phiến thích hợp cho cả nam và nữ luyện tập, tuy nhiên nếu nữ võ sinh sử dụng binh khí này sẽ toát lên nét mềm mại và uyển chuyển hơn. Cây quạt là một vật dụng cá nhân có thể mang theo bên người, và khi gặp chuyện “chẳng đặng đừng”, người học võ có thể dụng nó làm một binh khí để phòng vệ chính đáng và hữu hiệu.
Ngày nay, với cách luyện tập nhẹ nhàng và đẹp mắt mà cây quạt mang lại, nhiều người cao tuổi cũng kết hợp luyện tập dưỡng sinh hay Thái cực quyền cùng với binh khí cây quạt. Loại binh khí ngắn, nhẹ nhàng và nhỏ gọn này rất thích hợp với các bài tập mềm mại, chậm rãi, góp phần vào việc rèn luyện và nâng cao sức khỏe của người cao tuổi.
Tại nhiều kỳ đại hội thể dục thể thao, đại hội võ thuật tại TP.HCM, bài võ quạt đã được người cao tuổi biểu diễn tập thể rất đẹp mắt và thành công, nhận được nhiều sự ngưỡng mộ từ lớp thế hệ trẻ.
Dẫn theo NGHĨA LUÂN
(NHỊP SỐNG TV tổng hợp)
